Upadek funkcji poznawczych objawia się pogorszeniem niektórych zdolności intelektualnych, co może utrudniać codzienne funkcjonowanie osobom na nie cierpiącym. Jest to przypadłość, która dotyka głównie osoby starsze (wśród osób powyżej 65. roku życia choruje na nią 2 na 10 osób), gdy zaczynają się starzeć i w konsekwencji mają nagłe zapominanie, trudności z zapamiętywaniem spotkań lub nowych wspomnień, zmiany nastroju i trudności z koncentracją. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) szacuje, że na świecie liczba przypadków demencji wynosi około 50 milionów (ale oczekuje się, że w ciągu najbliższych 30 lat liczba ta ulegnie potrojeniu), natomiast we Włoszech – według danych ISS (Istituto Superiore di Sanità ) na demencję cierpi około 1 milion osób, a na demencję około 900 tysięcy Łagodne upośledzenie funkcji poznawczych (MCI, łagodne zaburzenia poznawcze). Zgodnie z wytycznymi”Zmniejszenie ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych i demencjiWHO” codzienna aktywność fizyczna i prowadzenie zdrowego trybu życia (eliminacja palenia, ograniczenie spożycia alkoholu, przestrzeganie zbilansowanej diety, zapobieganie chorobom takim jak nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, depresja, hipercholesterolemia oraz poszukiwanie ciągłej stymulacji poznawczej) to podstawowe strategie zapobiegać demencji i ryzyku pogorszenia funkcji poznawczych. Jeśli rzeczywiście każdego roku pojawia się coraz większa liczba przypadków zaburzeń funkcji poznawczych, zarówno w ich łagodnej postaci (MCI), jak i w przebiegu poważniejszej demencji, dzieje się tak dlatego, że zwiększa się populacja osób starszych, ale także i przede wszystkim dlatego, że coraz więcej osób prowadzi niezdrowy tryb życia.
Oprócz korekty stylu życia w populacji ogólnej użyteczna może być identyfikacja czynników ryzyka łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI), czyli fazy prodromalnej ciężkiej demencji, u osób starszych z prawidłowymi funkcjami poznawczymi, aby móc opracować metody zapobiegania strategie i skuteczne interwencje. Niedawne badanie przeprowadzone przez , opublikowane w dniu Neurologia, zidentyfikowali 5 zmiennych predykcyjnych, które sugerują, czy u danej osoby jest większe czy mniejsze ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) i odkryli, że tylko u niewielkiego odsetka (5–10%) osób z MCI rozwinie się ciężka postać demencji , a w niektórych przypadkach może nawet ulec regresji. Wyniki te mogą być bardzo ważne dla poprawy diagnostyki u pacjentów z wysokim ryzykiem demencji.
uczę się
Naukowcy zrekrutowali 2903 osoby w wieku 65 lat i starsze i monitorowali funkcjonowanie ich mózgu przez dziewięć lat. W tym okresie uczestnicy (którzy na początku badania mieli normalne funkcjonowanie mózgu) zostali poddani zadaniom pamięciowym i zgłosili wszelkie trudności w wykonywaniu niektórych codziennych czynności (takich jak korzystanie z telefonu), w celu zidentyfikowania przypadków zaburzeń poznawczych . Po 6 latach 1805 uczestników miało normalne funkcje poznawcze, 752 miało łagodne zaburzenia poznawcze, a 301 miało demencję. Następnie naukowcy obserwowali grupę z problemami poznawczymi przez kolejne trzy lata. Ponieważ niektórzy uczestnicy zrezygnowali z monitorowania (z powodów innych niż te będące przedmiotem zainteresowania w badaniu), badaczom udało się przebadać jedynie 480 osób z pierwotnej grupy z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi. Spośród nich 142 nadal miało łagodne upośledzenie funkcji poznawczych, a 62 miało obecnie demencję. Wreszcie, ku swemu wielkiemu zaskoczeniu, naukowcy odkryli, że 276 osób nie spełnia już kryteriów łagodnego upośledzenia funkcji poznawczych, co pokazuje, że patologia ta nie zawsze prowadzi do demencji i nie zawsze jest trwała, ale może wręcz ulec regresji.
Trzy czynniki związane z niższym ryzykiem wystąpienia łagodnego pogorszenia funkcji poznawczych
Naukowcy przeanalizowali wyniki badania w odniesieniu do trzech czynników (edukacja, zajęcia rekreacyjne i dochody uczestników) i zaobserwowali, jak te czynniki wiążą się z niższym lub większym ryzykiem wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI).
Edukacja szkolna
Analiza wykazała, że u osób, które kształciły się średnio 11,5 roku, ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było o 5% mniejsze w porównaniu z osobami, które kształciły się zaledwie 10 lat. W związku z tym u uczestników, którzy w ciągu swojego życia poświęcili więcej czasu na edukację, ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było niższe. W badaniu nie różnicowano jednak poziomu wykształcenia (szkolne lub wyższe). Na podstawie tych ustaleń powstały dwie teorie: według pierwszej dłuższy czas nauki wiąże się z wyższym statusem społeczno-ekonomicznym, co może oznaczać, że dana osoba ma lepszy dostęp do zdrowszego stylu życia i lepszej opieki zdrowotnej; według drugiego edukacja pomaga mózgowi wygenerować więcej neuronów i połączeń, co pomaga mózgowi utrzymać dobrą funkcjonalność, a to może pomóc mózgowi kompensować wszelkie zmiany, które pojawiają się wraz z wiekiem i które mogą wystąpić z powodu łagodnych zaburzeń poznawczych.
Zajęcia rekreacyjne
Analiza wykazała również, że u osób bardziej aktywnych fizycznie lub mających więcej relacji społecznych ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było niższe. Aby zmierzyć stopień ich aktywności społecznej i aktywności, badacze wypełnili kwestionariusz, w którym sprawdzali, czy i jak długo wykonywali takie czynności, jak spacery lub chodzenie do kina, uzyskując maksymalny wynik 13. Im wyższy wynik, tym bardziej aktywny był uczestnik. Osoby, które uzyskały średnio 7,5, nie wykazywały łagodnych zaburzeń poznawczych, natomiast te, które uzyskały nieco poniżej 7,4, wykazywały łagodne zaburzenia poznawcze. Na poparcie tej korelacji niektóre wcześniejsze badania wykazały, że umiarkowana aktywność fizyczna (na przykład pływanie) w średnim lub późnym wieku może zmniejszyć ryzyko łagodnych zaburzeń poznawczych. Według tych badań ćwiczenia mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego mózgu i zmniejszeniu ryzyka przedwczesnej śmierci, ponieważ powodują korzystne zmiany strukturalne w mózgu, takie jak zwiększenie rozmiaru hipokampa i poprawa pamięci.
Dochód
Wreszcie analiza wykazała, że w przypadku osób, które osiągały dochody przekraczające 36 000 dolarów (27 264 funtów) rocznie, ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń funkcji poznawczych było o 20% mniejsze w porównaniu z osobami, które zarabiały mniej niż 9 000 dolarów rocznie. Dochody prawdopodobnie wiążą się z niższym ryzykiem zaburzeń funkcji poznawczych z powodów podobnych do edukacji, ponieważ osoby o wyższych dochodach mają większy dostęp do lepszej opieki zdrowotnej, stosują zdrową i zbilansowaną dietę, a nawet prowadzą lepszy tryb życia jeśli mieszkają na obszarach o większym zanieczyszczeniu środowiska (pamiętajcie, że czynnik ten ma związek ze stanami patologicznymi, takimi jak choroba Alzheimera i Parkinsona).
Te dwa czynniki wiążą się z większym ryzykiem wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych
Po zidentyfikowaniu czynników związanych z niższym ryzykiem rozwoju łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) badacze z Uniwersytet Columbia zidentyfikowali czynniki, które wręcz przeciwnie, wiążą się z większym ryzykiem rozwoju MCI.
Genetyczne predyspozycje
Naukowcy odkryli, że u uczestników z allelem AP0E E4 (jedną z dwóch lub więcej alternatywnych form tego samego genu) ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było o 18% większe. Odkrycie to potwierdzają wcześniejsze badania pokazujące, że u osób z AP0E E4 ryzyko rozwoju choroby Alzheimera jest około trzy razy większe niż u osób z innym wariantem genu AP0E: wynika to z faktu, że wariant ten zwiększa prawdopodobieństwo, że osoby starsze w mózgu odkładają się toksyczne białka, co jest cechą charakterystyczną choroby Alzheimera.
Ogólne warunki zdrowotne
Na koniec naukowcy odkryli również, że u uczestników cierpiących na wiele lub chronicznych schorzeń, takich jak choroby serca, depresja czy cukrzyca, ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było o 9% większe. Obecność jednej lub większej liczby chorób wpływa na tryb życia pacjenta i powoduje, że w mniejszym stopniu angażuje się on w normalne codzienne czynności i życie społeczne. Oba czynniki, które, jak widzieliśmy wcześniej, mogą przyspieszyć pogorszenie funkcji poznawczych.
Łagodne zaburzenia funkcji poznawczych nie zawsze prowadzą do demencji
Oprócz odkrycia czynników zwiększających lub zmniejszających ryzyko wystąpienia łagodnego pogorszenia funkcji poznawczych (MCI), badanie to przypomina nam, że MCI nie zawsze przekształca się w postać ciężkiej demencji, ale w niektórych przypadkach może nawet ulec regresji, przywracając mózg pacjenta do normalnego funkcjonowania mózgu. Może się to jednak zdarzyć tylko wtedy, gdy po diagnozie zostaną wprowadzone zmiany w stylu życia, przede wszystkim zwiększona aktywność fizyczna. „Nasz mózg jest dynamiczny – twierdzą eksperci – dlatego utrzymanie jego aktywności przez całe życie jest ważne dla utrzymania dobrego funkcjonowania mózgu. Chociaż istnieją pewne czynniki ryzyka, takie jak nasze geny, których nie możemy zmienić, utrzymywanie aktywności i prowadzenie zdrowego trybu życia może być sposobem na zmniejszenie ryzyka łagodnych zaburzeń funkcji poznawczych i demencji”.
